Haberler | 2010 Dünya Böbrek Günü

Her yıl Mart ayının ikinci Perşembe günü Uluslararası Nefroloji Derneği ve Uluslararası Böbrek Vakıfları Federasyonu tarafından DÜNYA BÖBREK GÜNÜ olarak ilan edilmiştir. Türkiye\'de böbrek biliminin gelişmesi için çalışmalarını 40 yıldır aralıksız sürdüren Türk Nefroloji Derneği, bu yıl 5. si kutlanacak olan Dünya Böbrek Günü çerçevesinde böbrek sağlığı ve hastalıkları konusunda toplum bilincini artırmak, erken tanının önemini vurgulamak ve kronik böbrek hastalığının insan sağlığı ve ülke ekonomisi üzerindeki ağır yükü hakkında kamuoyunu bilgilendirmek amacıyla "Böbreklerinizi Koruyunuz - Kan Şekerinizi Kontrol Ediniz" teması ile 11 Mart günü ve haftasına yayılacak panel, konferans, halk toplantısı, ücretsiz kan basıncı ve şekeri ölçümü, televizyon programları ve spotları, pankart, broşür hazırlanması gibi çeşitli etkinlikler düzenleyecektir.

Kronik böbrek hastalığı, dünyada olduğu gibi ülkemizde de adeta salgın halini almış olan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Basit ve ucuz bazı idrar ve kan testleri kullanılarak erken saptandığında önlenebilir veya ilerlemesi geciktirilebilir olmasına karşın, farkındalığının ve erken tanısının düşük olması birçok olguda buna olanak vermemektedir. Hastalık sıklıkla son dönem böbrek yetmezliği evresine ilerlemekte, yüksek sakatlık ve ölüm oranları ve kötü yaşam kalitesi ile hasta sağlığını, uygulanması gereken yüksek maliyetli diyaliz ve böbrek nakli tedavileri ile sağlık bütçesini ciddi bir şekilde tehdit etmektedir.

Halen tüm dünyada 2 milyonu aşkın kişi diyaliz ve böbrek nakli tedavileri ile yaşamını sürdürmektedir. Gelecekteki 10 yıl içinde bu sayısının iki katına çıkması ve toplam tedavi maliyetinin 1.5 trilyon dolara yaklaşması beklenmektedir. Bu şekilde, yakın gelecekte gelişmiş ülkelerin sağlık bütçelerini ciddi olarak zorlayan, daha düşük gelir düzeyine sahip ülkelerde ise altından kalkılması mümkün olmayan bir ekonomik yük ortaya çıkacaktır. Türk Nefroloji Derneği verilerine göre ülkemizde diyaliz uygulanan veya böbrek nakli yapılmış yaklaşık 50.000 hasta bulunmaktadır. Bu sayının, gelişmiş birçok ülkenin neredeyse 2 katı olan yıllık %10 artış oranı ile 2015 yılında 100.000\'i aşacağı ve halen 1.5 milyar dolar olan tedavi maliyetinin iki katına çıkacağı tahmin edilmektedir.

Aslında son dönem böbrek yetmezlikli hastalar, kronik böbrek hastalığı sorununun buz dağının su üstündeki kısmını oluşturmaktadır. Türk Nefroloji Derneği tarafından 23 ilde 10.750 erişkinin katılımı ile yapılan ve 2009 yılında sonuçlanan CREDIT çalışması, Türkiye\'de erişkinlerin %15.7\'sinde çeşitli evrelerde kronik böbrek hastalığı varlığını göstermiştir. Bu oran, basit bir hesapla ülkemizde yaklaşık 7.5 milyon kronik böbrek hastası bulunduğu, yani her 6–7 erişkinden birinin böbrek hastası olduğu anlamına gelmekte ve sorunun boyutunun tahmin edilenin çok üzerinde olduğuna dikkat çekmektedir. 

Kronik böbrek hastalığı için risk faktörlerini tanımlamak gerek yüksek risk grubundaki bireylere yapılacak tarama testleri ile hastalığın erken evrede saptanması ve ilerlemesinin engellenmesi, gerekse risk faktörlerini ve böbrek hastalığı gelişimini azaltmak için toplumun sağlıklı yaşam değişiklikleri yönünde eğitilmesi bakımından son derece önemlidir. Kronik böbrek hastalığı için en yüksek risk grupları şeker hastalığı, hipertansiyon, kalp-damar hastalığı ve ailesinde böbrek hastalığı olanlar ile yaşlılardır. Diğer risk faktörleri arasında obezite, sigara, böbrek taşı, tekrarlayan idrar yolu infeksiyonları, sık ağrı kesici kullanımı, bağ dokusu hastalıkları ve düşük doğum ağırlığı sayılabilir. Türk Nefroloji Derneği tarafından gerçekleştirilen CREDIT çalışması, Türk toplumunda kronik böbrek hastalığı için bu risk faktörlerinin de yüksek oranda mevcut olduğunu göstermiştir. Buna göre, erişkinlerin %32.7\'sinde hipertansiyon, %12.7\'sinde şeker hastalığı, %32.1\'inde obezite ve %35.2\'sinde aktif sigara içiciliği bulunmaktadır. Özellikle tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de son dönem böbrek yetmezliğinin en sık nedeni olan şeker hastalığı sıklığının 2002\'de %7.2 iken, günümüzde %12\'nin üzerine çıkmış olması endişe verici bir durumdur.

Bu veriler; toplumsal düzeydeki tıbbi, sosyal ve ekonomik yükü her geçen gün artan kronik böbrek hastalığının kontrolünü sağlamak için toplumda yaşam biçimi değişikliklerine yol açacak ve böbrek hastalığının tedavisinden çok önlenmesine dayalı, ulusal ölçekli bir hastalık yönetimi modelinin biran önce hayata geçirilmesinin gerekliliğini vurgulamaktadır.

Bu yılki Dünya Böbrek Günü etkinlikleri çerçevesinde vücut için birçok önemli işlevi olan ve hastalandıklarında yaşamı ciddi olarak tehlikeye sokan böbreklerimizi korumak için düzenli egzersiz yapma, sağlıklı beslenme ve vücut ağırlığını koruma, kan basıncını ve kan şekerini ölçtürme, sigara ve sık ağrı kesici ilaç kullanımından kaçınma ve yüksek risk grubundaki bireyler için düzenli tıbbi kontrol yaptırmanın önemi vurgulanacaktır.

Böbrekleriniz Risk Altında mı?
Böbreklerinizi Korumak İçin Neler Yapabilirsiniz?
Kan Şekerinizi Kontrol Ediniz.

Türk Nefroloji Derneği
Yönetim Kurulu

Daha detaylı bilgi için:
Prof. Dr. Kenan Ateş
Türk Nefroloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi
0-532-3377733
ates@medicine.ankara.edu.tr
info@tsn.org.tr